Trong sự nghiệp nghệ thuật không dài lâu của mình, họa sĩ người Ý Amedeo Modigliani (1884-1920) đã vẽ rất nhiều tranh khỏa thân mà một trong những người mẫu chính là Jeanne Hébuterne, người vợ cũng là nàng thơ của ông. Trên các sàn đấu giá Christie’s và Sotheby’s những năm gần đây, tranh khỏa thân của Modigliani luôn đạt mức giá cao ngất.
Ngày 14-5-2018, tại nhà đấu giá Sotheby’s ở New York, bức Khỏa thân nằm nghiêng (bên trái) được Modigliani sáng tác năm 1917 đã được bán với giá 157,2 triệu USD – tính cả phí và thuế. Đây là bức tranh khỏa thân có kích thước lớn nhất của nhà danh họa bạc mệnh: 100 x 147cm. Người mẫu trong tranh chưa xác định được danh tính nhưng được họa sĩ vẽ đầy đủ nhất cơ thể từ đầu đến chân.
Bức tranh này được triển lãm lần đầu tiên vào năm 1917, tuy nhiên đã xảy ra một chuyện thật khó tin: đó là khi nhà buôn tranh Berthe Weill trưng bày loạt tranh khỏa thân của Modigliani tại gallery của ông ở Paris thì đám đông người đã tụ tập lại xem qua các cửa sổ và cửa kính của phòng tranh trước giờ khai mạc. Thế là cảnh sát ở một bốt gần đó đã đến và buộc ông Weill phải gỡ một số bức xuống, mà theo họ đó là những tranh “khiêu dâm”!
Ông Weill không chấp nhận điều đó nên bị giải về bốt cảnh sát và cuộc triển lãm phải hủy bỏ vào giờ chót. Sau đó, một nhà buôn tranh khác ở Paris là Leopold Zborowski đã mua hai trong số những tranh khỏa thân đã không được triển lãm với giá 30 franc/bức. Một trong hai bức đó chính là Khỏa thân nằm nghiêng (bên trái) mà một thế kỷ sau đã có giá cao gấp vạn lần!
Ông Zborowski được coi là chủ nhân đầu tiên của tuyệt tác này. Còn chủ nhân bức tranh trước khi nó được đưa lên sàn đấu giá của Sotheby’s ngày 14-5-2018 là nhà sưu tập người Ireland John Magnier; ông đã mua Khỏa thân nằm nghiêng (bên trái) với giá 26,9 triệu USD vào năm 2003. Mức giá cao nhất với tranh khỏa thân của Modigliani là 170,4 triệu USD(*): bức Khỏa thân nằm dựa gối được bán vào ngày 9-11-2015 tại nhà Christie’s New York; với người mua là hai tỉ phú Trung Quốc để trưng bày tại bảo tàng riêng của họ tại Thượng Hải.
Modigliani đã vẽ 22 bức khỏa thân nằm và 13 bức khỏa thân ngồi, đa số được ông sáng tác trong năm 1917. Triển lãm cá nhân đầu tiên và duy nhất của Modigliani lại là triển lãm bất thành tại gallery của Berthe Weill. Ba năm sau ông qua đời vì bệnh lao trong cảnh sống nghèo túng, lại làm việc quá sức.
(*) Khỏa thân nằm dựa gối và Khỏa thân nằm nghiêng (bên trái) ở trong Top 4 bức tranh cao giá nhất trên các sàn đấu giá; hai bức kia là Salvatore Mundi của Leonardo da Vinci (450,3 triệu USD) và Những cô nàng ở Alger (“bản O”) của Picasso (179,4 triệu USD)
