Nhà cộng đồng Cẩm Thanh ở Hội An, tỉnh Quảng Nam

Sau công trình Nhà cộng đồng Suối Rè và Tả Phìn (2010) đoạt được nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế – trong đó có giải Green Good Design 2013(*) và giải Arcasia 2014 của Hội Kiến trúc sư châu Á, nhóm các kiến trúc sư Văn phòng Kiến trúc 1+1>2 lại vừa đoạt giải thưởng về kiến trúc cộng đồng tại Festival Kiến trúc Thế giới 2015 tổ chức hồi tháng 11 vừa qua ở Singapore.

Nằm ở phía đông nam của thành phố du lịch Hội An nổi tiếng thế giới, giữa khu phố cổ và biển Cửa Đại, Cẩm Thanh về cơ bản vẫn là một xã nghèo với rừng đước vùng ngập mặn ven biển, những vườn dừa trải dài trên những xóm nhà lá dù nơi đây không thiếu những lợi thế, đó là hệ sinh thái đa dạng và tay nghề thủ công của dân bản địa. Do thiếu một sự nối tiếp giữa Cẩm Thanh với khu phố cổ luôn dập dìu du khách trong và ngoài nước, thật khó để phát triển du lịch nói riêng cũng như đời sống kinh tế của xã nói chung. Mặt khác, do tác động ngày càng mạnh mẽ của biến đổi khí hậu toàn cầu nên Cẩm Thanh thường hứng chịu bão và cảnh lũ lụt do nước biển dâng cao, gần đây nhất là bãi biển Cửa Đại đã và đang sạt lở nặng, có nguy cơ biến mất.

Chính vì thế Cẩm Thanh cần có một nơi chốn đảm đương vai trò của một trung tâm cộng đồng, giúp liên kết cư dân địa phương với những nhà khoa học, nhà kinh tế, nhà nông nghiệp, nhà hoạt động xã hội…, những người được mời tới hoặc tự nguyện đến với Cẩm Thanh để giúp đỡ người dân phát triển du lịch, phát triển kinh tế cộng đồng, đồng thời tập huấn cho người dân ứng phó với những hệ quả của biến đổi khí hậu. Đây cũng là không gian sinh hoạt văn hóa, thể thao của cư dân địa phương, và sẽ trở thành một điểm đến của ngành du lịch Hội An đang dần bão hòa các dịch vụ.

Nhà cộng đồng Cẩm Thanh được thiết kế để đáp ứng những yêu cầu trên. Công trình tọa lạc trên khu đất rộng trên 1.800m², với trung tâm là ba khối nhà liền kề nhau, bao quanh là vườn cau cao vút – một hình ảnh dễ nhận của nông thôn miền Trung. Các khối nhà được xây dựng với vật liệu tại chỗ như gạch xây không nung, tre, gỗ và lá dừa nước, có khả năng chịu được mưa bão và cả nắng nóng mùa hè. Đó là các không gian để hội họp, tổ chức các sự kiện cộng đồng, tổ chức các khóa tập huấn, triển lãm, sinh hoạt văn nghệ… Tất nhiên không thể thiếu thư viện sách báo và một quán cà phê.

Các nhà thiết kế đã lấy cảm hứng từ hình ảnh sân trong và bộ mái dốc của các ngôi nhà cổ Hội An, kết hợp vườn cau, giàn dây leo đặc trưng nông thôn miền Trung để sáng tạo một công trình cộng đồng được đánh giá cao tại Festival Kiến trúc Thế giới 2015, và được trao giải ở hạng mục “Công trình phục vụ cộng đồng” (Civic & Community). Trong quá trình xây dựng nông thôn mới tại Việt Nam, công trình Nhà cộng đồng Cẩm Thanh còn được kỳ vọng như một mô hình cho các địa phương trên cả nước.

(*) Giải thưởng do Trung tâm Nghệ thuật Thiết kế Kiến trúc châu Âu và Bảo tàng Thiết kế và Kiến trúc Chicago phối hợp bình chọn

Địa điểm: xã Cẩm Thanh, TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam
Thiết kế: Văn phòng kiến trúc 1+1>2
Kiến trúc sư trưởng: Hoàng Thúc Hào
Nhóm thực hiện: Phạm Đức Trung, Nguyễn Thị Minh Thủy, Lê Đình Hùng, Vũ Xuân Sơn
Diện tích công trình: 550m²
Năm hoàn thành: 2015