An cư mới lạc nghiệp, đầu năm là thời điểm không ít gia chủ khởi động các dự định tìm đất cất nhà, chọn mua hoặc thuê mướn căn hộ chung cư… Bên cạnh các yếu tố cơ bản về giá cả, diện tích, kiểu dáng.., thì phong thủy là tiêu chí không thể bỏ qua khi tìm kiếm chốn an cư.
Trong thời buổi khoa học công nghệ như hiện nay, mọi thứ đều có thể dễ dàng tìm kiếm, tra cứu trên mạng internet, kể cả những vấn đề liên quan đến phong thủy. Nhưng chính điều này lại khiến không ít gia chủ hoang mang, bởi trước cả rừng thông tin đủ điều tốt xấu, kiêng kỵ ấy, nên tin vào đâu? Câu trả lời là chúng ta cần tập trung vào các vấn đề cốt lõi, để có thể hiểu và áp dụng phong thủy một cách rõ ràng, đơn giản và khoa học. Nhận dạng một chốn an cư tốt lành theo phong thủy cần lưu tâm bộ tứ Nhất Vị – Nhị Hướng – Tam Tòng – Tứ Đắc.
Nhất Vị, hiểu đúng làm đủ
Thứ tự này trong kinh doanh bất động sản đã trở thành kinh điển. Vị trí, hay địa điểm là điều tiên quyết ảnh hưởng đến toàn bộ việc ăn ở sau này. Ngoài những cân nhắc về hạ tầng, môi trường sống, tiện ích công cộng… thì Vị trong phong thủy hiểu đúng là xem xét mối quan hệ. Ngôi nhà tọa lạc vị trí trước thế nào, sau ra sao, hai bên trái phải trông ra cái gì phải tìm hiểu rõ. “Nhất cận thị nhị cận lân” là kinh nghiệm thời xưa, nói nôm na “bà con xa không bằng láng giềng gần” và vô số các truyền tụng khác đều chỉ ra một chân lý: dù hướng nhà chưa hợp thì có thể xoay xở các thành phần khác, nhưng gặp vị trí bất lợi về bối cảnh chung quanh (tự nhiên cũng như xã hội) thì hầu như rất khó cải tạo được vì phải phụ thuộc vào ngoại cảnh.
Nhất Vị còn cần được hiểu là thứ tự ưu tiên, trong vô số không gian của một nơi sống thì không gian nào là cần được ưu tiên về vị trí, độ thoáng mở hay khép kín, mức đầu tư? Trả lời được thì sẽ không rơi vào kiểu làm nhà chung chung, cào bằng các chức năng như nhau. Ví dụ: nhiều nhà hiện nay ưu tiên không gian thư giãn riêng tư, thay vì làm phòng khách to rộng thì chỉ làm đủ dùng, tập trung vào các phòng riêng hoặc không gian sinh hoạt nội bộ. Hoặc nếu gia chủ lớn tuổi, ăn ở theo kiểu “bà chăm ông” thì sẽ ưu tiên bố trí không gian nào để tiện ích và an toàn. Thực tế phòng người cao tuổi cần gần khu bếp ăn, dễ qua chăm nom phòng thờ, nên có thang máy thì càng tốt, tránh làm bậc cấp lên xuống nhiều hoặc lệch tầng, nên có khoảng sân nhỏ trồng cây… Nghĩa là không có rập khuôn về thứ tự ưu tiên, mà chính nhu cầu cụ thể của gia chủ sẽ là những “chỉ định phong thủy” cần tuân thủ.
Nhị Hướng, quan tâm đa diện
Về Hướng thì nên quan tâm đa diện để đảm bảo các hướng khí hậu, giao tiếp, mệnh trạch và phương vị phù hợp. Ngôi nhà có hợp hướng hay không thì phải xem xét, phân tích và tổng hợp cả bốn loại hướng nêu trên, chứ không đơn giản là “nghe nói hợp hướng Nam” thì cố tìm bằng được nhà hướng Nam, xem nhẹ các yếu tố Khí hậu, Giao tiếp và Phương vị. Cần phân tích xem các hướng chung quanh tốt xấu bao nhiêu phần, khả năng khắc phục nhiều hay ít, có ảnh hưởng gì đến môi trường, con người, kết cấu xây dựng hay không. Theo Bát trạch, mỗi mệnh có đến bốn hướng tốt và bốn hướng xấu, kẹt hướng này phải chuyển hướng khác chứ đừng cứng nhắc. Theo Huyền không thì sơn hướng thay đổi tùy phi tinh niên vận, chẳng có gì là bất biến, nên cũng đừng có quá trăn trở về hướng… bàn cầu hay quầy bar, chỉ cần chú ý hướng của Môn (cửa đi, cửa chính nạp khí), Táo (hướng bếp nấu) và Chủ (hướng bàn thờ, ngồi làm việc và giường ngủ) là đủ.
Hướng cũng liên quan đến khả năng thông thoáng, tầm nhìn và cách thức giao tiếp thông qua mở cửa. Nhà ở riêng lẻ có thể dễ dàng bố trí, xoay, đảo cửa theo hoàn cảnh cụ thể để hài hòa phong thủy. Nhưng đối với căn hộ chung cư thì việc điều chỉnh cửa trở nên khó khăn hơn vì các ràng buộc sẵn có, cần dùng các thủ pháp “mềm” sẽ hiệu quả và không phá vỡ cơ cấu ổn định của căn hộ. Ví dụ hai căn hộ có cửa nhìn thẳng vào nhau thường tạo luồng hút gió, tầm nhìn xuyên thấu và tiếng ồn qua lại hai nhà (Trực Xung Đối Môn). Nếu bố trí thêm khoảng sảnh đệm hoặc xử lý bằng tủ, bình phong, chậu cây sau cửa… thì sẽ hóa giải được Đối Môn. Một dạng Trực Xung khác là cửa căn hộ hoặc cửa phòng mở thẳng ra cầu thang hoặc gặp hành lang đâm vào. Vẫn lại những khoảng đệm là “người bảo vệ” hữu hiệu ngăn cản luồng khí Xuyên Sơn của dạng này.
Tam Tòng, nên theo trình tự
Không như phụ nữ xưa bị trói buộc bởi lễ giáo Tam Tòng Tứ Đức, Tam Tòng trong phong thủy là những yếu tố cần phải “theo” khi làm nhà, đó là Thiên, Địa, Nhân.
Nhà theo Thiên (thời) cần chọn lựa về mặt thời điểm, mua bất động sản mà không dự đoán khả năng phát triển hay những hạn chế của khu vực cư ngụ thì sẽ rất khó để xoay xở.
Nhà theo Địa (lợi) là yêu cầu chú ý địa thế, địa chất, hình dáng mặt bằng hiện trạng quyết định ý tưởng bài trí không gian. Trong điều kiện đô thị đang phát triển, đan xen giữa cũ mới thì khó tránh khỏi những bất cập và lộn xộn về nhiều mặt. Do đó, thái độ “phòng bệnh hơn chữa bệnh” cần được quan tâm ngay từ đầu. Không phải vô cớ mà ngôi nhà xưa của cha ông, dù là nhà vườn hay nhà ống buôn bán nơi phố thị đều rất chú trọng đến việc che chắn, tạo khoảng lùi, hướng nội chứ không hướng ngoại ra mặt tiền nhiều như bây giờ. Khi ấy, các tác động bên ngoài sẽ ít gây ảnh hưởng nhiều, bao cảnh bên ngoài chưa như ý thì có thể tạo tiểu cảnh, thiên nhiên thu nhỏ trong giếng trời, sân sau.
Còn nhà theo Nhân (hòa) chính là tìm kiếm nơi ở tạo sự thoải mái về năm giác quan và tâm lý – sinh lý cho người cư ngụ, điều mà một số công trình đôi khi bỏ quên hoặc lẫn lộn giữa sự hấp dẫn về kiểu dáng, hình khối với sự bình an thư thái trong sinh hoạt. Nhà an cư có thể là một ngôi nhà không có mặt tiền hấp dẫn, nhưng người sử dụng bên trong rất hài lòng, khỏe mạnh, hòa thuận gia đạo… Xem xét vật liệu và màu sắc trong không gian sử dụng là tiền đề cơ bản giúp người cư ngụ có cảm thấy dễ chịu, thoải mái hay không. Khi đi chọn lựa nhà cửa cần tránh cái nhìn duy mỹ (thiên về vẻ đẹp thuần túy) mà cần hài hòa các tiêu chí về môi trường, an toàn và bền vững.
Tứ Đắc, cần đạt bền vững
Nhắc đến bền vững là nhắc đến hệ thống tiêu chí khoa học sao cho một ngôi nhà có đủ Tứ Đắc mà phong thủy xác định là Đắc Dụng, Đắc Kiên, Đắc Kiệm và Đắc Mỹ. Nếu chiếu theo các tiêu chí cần đạt đến của kiến trúc hiện đại đã đề ra là thích dụng – bền vững – kinh tế – thẩm mỹ thì Đông – Tây đã hoàn toàn gặp nhau. Ngôi nhà lựa chọn được Đắc Dụng tức là phải gắn với công năng sử dụng phù hợp như làm sân thì phải lưu ý đủ chỗ để xe, có trồng cây bóng mát, nơi ngồi nghỉ, lối đi dạo… chứ không phải láng xi măng hay lát gạch để trống toàn bộ là xong, vì sẽ phạm vào vấn đề lãng phí không gian, tích nhiệt trên bề mặt sân. Nhà có ban công rất dài mà không tính đến hiệu suất sử dụng sẽ trở thành chỗ hứng bụi và mưa tạt cũng là không đạt tính Đắc Dụng.
Đắc Kiên là chốn an cư phải đạt sự bền vững kiên cố để tránh phải sửa chữa gia cố ảnh hưởng Trường Khí nơi cư ngụ. Ví dụ nhà ở vùng đất yếu thì tầng trệt nên đúc bê tông để tránh sụt lún sau này, hoặc nhà đã đúc mái bằng thì cần tính thêm đến chống thấm đầy đủ hoặc có mái che bên trên để giảm nóng giảm thấm.
Tiêu chí Đắc Kiệm là chú ý đến chi phí bỏ ra ban đầu, chi phí bảo trì trong suốt quá trình sử dụng và chi phí thay đổi khi có nhu cầu hoặc dự định khác (ví dụ mua nhà để ở khác với nhà kết hợp buôn bán, căn hộ cho vợ chồng trẻ khác với nơi ở cho ông bà lớn tuổi…). Không phải cứ tiết kiệm ban đầu là đắc lợi vì nếu sau này phải thường xuyên bảo trì nâng cấp thì sẽ vừa không kinh tế vừa ảnh hưởng đến sinh hoạt trong nhà.
Cuối cùng là Đắc Mỹ, ngôi nhà dự định mua hay xây có đẹp và hài hòa phong thủy theo Hình Thế tương ứng hay không. Đẹp thì có nhiều chuẩn mực tùy vào sự thụ cảm mỗi người, mỗi thời, nhưng phải là cái đẹp trong bối cảnh chung, không lấn át và đè nén lân cận, cũng không phô trương lộ liễu. Theo quẻ Khiêm trong Dịch học thì chỗ nào cần cao thì làm cao, đáng thấp thì làm thấp, giữ sự hài hòa để đạt được tổng thể. Chuẩn thẩm mỹ của ngôi nhà truyền thống Việt Nam chính là biết dựa vào thiên nhiên để được che chở, lấy vẻ đẹp bao cảnh (cây xanh, mặt nước) làm tôn lên vẻ đẹp công trình. Đạt Tứ Đắc chính là tuân thủ quan điểm kiến trúc sinh thái, kiến trúc bền vững trong lộ trình kế thừa truyền thống để hướng đến tương lai.
Dĩ nhiên, giữa thời mọi dự án đều là đất san lấp, nhà cao tầng nhà phố chen vai thích cánh, và bê tông hóa gần hết đất mà nói chuyện Tả Thanh Long – Hữu Bạch Hổ như thuở xưa là khập khiễng và vô nghĩa. Phong thủy thời hiện đại cũng như kiến trúc hôm nay cần định lượng được các tiêu chí, tiêu chuẩn khoa học rõ ràng, với bối cảnh tài nguyên thiên nhiên khan hiếm và các vấn đề về môi trường ngày càng bức thiết.
– Ảnh Xuân Trang
