Vùng ven biển từ Vĩnh Châu (Sóc Trăng) đến Hà Tiên (Kiên Giang) là khu vực phong phú thủy sản, trong số đó có nhiều loại được bà con địa phương chế biến thành những món ngon, khách phương xa đã một lần thưởng thức sẽ khó quên.
Cá khoai: sống chủ yếu ở vùng nước mặn, nước lợ. Cá khoai có thể nấu cháo, đặc biệt là nấu canh chua. Chọn những con cá tươi, rồi đem rửa sạch bằng nước muối pha loãng, móc mang, bỏ đầu, bỏ ruột, giữ lại bao tử bởi phần này ăn rất giòn, béo. Cắt cá thành hai hoặc ba khúc, ướp nước mắm, bột ngọt, tỏi, ớt băm nhỏ, tiêu xay…
Khóm, cà chua, đậu bắp, nấm rơm, ít cọng rau cần nước… rửa sạch cắt vừa ăn. Cho ít trái me vào nồi nước sôi để lấy nước chua, sành điệu hơn nữa là nấu chua với lá me đất(*), nêm đường, muối, ớt… Sau đó, lần lượt thả đồ bổi vào trước, cuối cùng mới trút tới cá và ít lá ngò om xắt nhuyễn. Canh chua cá khoai ăn nóng, nên thường người ta để cả lò than lên bàn ăn rồi quây quần lại cùng thưởng thức.
Cá đuối: tùy theo hình dáng mà loài cá này có nhiều tên gọi như cá đuối én, cá đuối bông, cá đuối sen, cá đuối dơi…; thứ nào chế biến cũng ngon. Cá đuối tươi rói được mổ bỏ hết ruột, dùng muối chà rửa cho hết nhớt, để nguyên con rồi dùng dao khía dọc từng đường nhỏ trên thân cá. Xát muối ớt đã đâm nhuyễn ướp, cá thấm gia vị nhờ những đường khía trên thân. Nếu cá lớn quá nên cắt thành từng miếng để ướp mau thấm và dễ nướng.
Cá đuối nướng chín vàng ăn kèm với các loại rau dại hái ngoài vườn nhà: đọt vừng, lá xoài, lá cách, chuối chát, khế chua, thêm ít lát cà chua, khóm… Món ăn này được bà con vùng biển gọi là cá đuối vùi muối ớt. Cá đuối nướng phải ăn nóng mới ngon. Miếng sụn cá đuối nhai giòn sừn sựt, thêm chung rượu đế nồng nàn làm hào hứng thêm những cuộc gặp bạn bè.
Tôm tích (còn gọi là tôm tít): chọn những con còn nhảy xoi xói, rửa sạch rồi kẹp vỉ, nướng trên bếp than hồng. Trở qua lại chừng một vài lần là tôm chín đỏ tươi. Cách ăn là dùng kéo bén cắt sát dọc theo hai bên thân tôm rồi bẻ ngược lại, lớp vỏ dày ở từng đốt của thân tôm sẽ bung ra, lộ thịt tôm màu trắng ngà, dai và thơm phức. Tôm tích nướng vỉ chấm muối ớt, ăn với rau răm, thêm vài chung rượu đế là phần tự thưởng của cư dân miền biển sau ngày lao động vất vả.
Sò huyết: người dân vùng biển Hà Tiên – Rạch Giá có nhiều cách chế biến sò huyết vừa ngon miệng vừa bổ dưỡng. Để giữ được nguyên chất ngọt của loài nhuyễn thể này, người ta chà rửa cho vỏ sò thật sạch, để ráo nước rồi đổ ra tô, sau đó chế nước thật sôi vào cho ngập. Sò vừa hé miệng đỏ tươi thì vắt chanh vào, cạy thịt ra chấm với muối tiêu chanh, hay nước mắm ngon nguyên chất có vài lát ớt hiểm. Món sò trụng nước sôi hay sò tái chanh này giữ được nét hoang sơ đậm vị mặn mòi của vùng quê ven biển.
Mực: có nhiều cách chế biến mực tươi ngon miệng. Đơn giản nhất là rửa sạch, bỏ phần ruột và ống mực đen, để ráo rồi ướp với chút nước mắm ngon. Chọn ít dây tiêu xanh ngoài vườn. Với mực ống thì cho tiêu xanh vào trong thân, với mực nang thì quấn dây tiêu quanh thân, đem hấp cách thủy. Gắp mực chín ra dĩa, chuẩn bị rau thơm, khóm chua, chuối chát ăn kèm. Bữa ăn có món mực hấp tiêu xanh giúp tăng sinh lực cho những chuyến ra khơi bám biển của ngư dân.
Hàu: có nhiều cách bếp núc với thịt hàu tươi: nấu cháo, chiên giòn…, nhưng ngon nhất là hàu nướng bếp than. Hàu làm sạch, đặt lên vỉ nướng trên bếp than hồng, canh lửa để hàu vừa chín tới thì xối lên muỗng mỡ hành đã phi sẵn, rắc thêm đậu phộng rang giã dập. Ở Cà Mau món dân dã này được gọi là hàu xối mỡ hay hàu tắm mỡ.
(*) Loại thực vật mọc trong vườn hoặc ở những chậu cây cảnh
