Những bạn đọc yêu thích và quan tâm tới thiết kế nội thất sẽ dễ dàng nhận thấy rằng, những mẫu ghế được giới thiệu trong bài này, vẫn thường xuất hiện trong nhiều ngôi nhà hiện đại trên thế giới.
Rất ít người biết là các mẫu ghế này đã có từ hơn trăm năm trước và được thiết kế bởi một số kiến trúc sư – nhà thiết kế tên tuổi của thế giới. Các nhà thiết kế này đã góp phần làm cuộc cách mạng và khai sinh ra kiểu kiến trúc hiện đại ngày nay. Các sản phẩm gốc thường chỉ do vài nhà sản xuất nổi tiếng thế giới như Cassina, Knoll… làm ra và bán với giá như tác phẩm có bản quyền. Các mẫu ghế này cũng được trưng bày rất trang trọng trong các bảo tàng nghệ thuật lớn. Ở thị trường Việt Nam và các nước trong khu vực Đông Nam Á, các sản phẩm “nhái” vẫn được bày bán từ các cửa hàng nội thất cao cấp đến các khu chợ nội thất.
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, việc phát minh ra các vật liệu mới và kỹ thuật sản xuất tiến bộ đã cho phép các nhà thiết kế tạo ra những mẫu ghế có cấu trúc hiện đại. Đó là thời đại “cơ khí hóa” và là thời điểm thăng hoa, đổi mới của nhiều ngành nghệ thuật. Dạng ghế chịu lực kiểu công xôn cùng cấu trúc bằng thép ống chiếm ưu thế trong suốt những năm 1920. Bên cạnh đó thì vẫn có một số trường hợp chỉ thay đổi hình dáng như “Ghế đỏ và xanh” của Gerrit Thomas Rietveld và “Ghế Bibendum” của Eileen Grey.
[1]
Ghế Đỏ và Xanh
1918-1921
Thiết kế bởi kiến trúc sư người Hà Lan Gerrit Thomas Rietveld. Được thiết kế ban đầu vào năm 1918 bằng gỗ tự nhiên sơn bóng. Phiên bản chính (đỏ, xanh và vàng) của chiếc ghế được giới thiệu vào năm 1921 sau khi Rietveld tham gia phong trào De Stijl(*). Ngày nay nó được sản xuất bởi Cassina(**).
[2]
Ghế B3 Wassily
1925
Thiết kế bởi kiến trúc sư gốc Hungary là Marcel Breuer. Thiết kế tuân theo các lý luận về cấu trúc của trào lưu De Stijl(*). Đây là một chiếc ghế truyền thống nhưng được thay đổi cấu trúc thông thường bằng khung thép và da. Breuer đã nói về B3 Wassily của mình: “Tác phẩm khắc nghiệt nhất, ít tính nghệ thuật nhất, lý trí nhất, ít gần gũi nhất và có tính cơ khí nhất”. Chiếc ghế được sản xuất bởi Knoll.
[3]
Ghế Bibendum
1926
Thiết kế bởi kiến trúc sư người Ailen là Eileen Grey dành cho ngôi nhà của bà ở miền nam nước Pháp. Thiết kế của Bibendum chịu ảnh hưởng hình ảnh từ nhãn hiệu “người bánh xe” của Michelin. Năm 1973, Eileen Grey đã cấp quyền sản xuất và phân phối các thiết kế của mình trên toàn thế giới cho Aram Designs Ltd.
[4]
Ghế MR10
1927
Thiết kế bởi kiến trúc sư người Đức Ludwig Mies van der Rohe với sự cộng tác của nhà thiết kế Lilly. Ghế MR10 được coi là đỉnh cao của sự hiện đại với cấu trúc bằng thép ống. Mies van der Rohe không phải là người đầu tiên làm ra chiếc ghế có cấu trúc bằng thép uốn cong dạng cộng xôn nhưng là người đã làm cho chiếc ghế loại này trở nên đẹp đẽ. MR10 đang được sản xuất bởi Knoll.
[5]
Ghế xoay LC7
1927
Thiết kế bởi kiến trúc sư người Pháp Charlotte Perriand cho căn hộ của cô ở Paris. Sau một số cuộc triển lãm (bao gồm cả triển lãm nghệ thuật Salon d’Automne Paris năm 1929), LC7 đã được tích hợp vào bộ sưu tập LC nổi tiếng hiện nay. Bộ sưu tập LC được sản xuất bởi Cassina(**) do bộ ba Le Corbusier, Pierre Jeanneret và Perriand đồng tác giả.
[6]
Ghế Grand Confort LC2 Club
1928
Thiết kế bởi Le Corbusier, Pierre Jeanneret và Charlotte Perriand. Khi cô gái 24 tuổi Charlotte Perriand tới xin việc tại xưởng Le Corbusier, ông ấy đã trả lời: “ở đây chúng tôi không thêu nệm”ngầm ý coi thường. Sau này ông đã phải xin lỗi Perriand khi nhìn thấy tác phẩm “Bar sous le Toît” ở triển lãm Salon d’Automne, Paris. Perriand đã cùng cộng tác với Le Corbusier và Pierre Jeanneret trong nhiều tác phẩm để đời. Đây là một phần việc trong dự án đầu tiên mà Le Corbusier giao cho Perriand: một loạt ghế trang bị cho Villa La Roche mà ông đang thiết kế ở Paris. Hiện Grand Confort LC2 Club do Cassina(**) sản xuất.
[7]
Ghế dài LC4 Chaise Longue
1928
Thiết kế bởi Le Corbusier, Pierre Jeanneret và Charlotte Perriand và cũng cho công trình Villa La Roche. Thiết kế của LC4 (còn được gọi là B306) cân bằng giữa sự thoải mái và tạo hình. LC4 đang được sản xuất bởi Cassina(**).
[8]
Ghế B32
1928
Thiết kế bởi kiến trúc sư Marcel Breuer. Việc sử dụng gỗ và mây cùng với thép hình ống mạ crôm, đã giúp làm mềm mại hóa và tạo sự thân thiện cho B32. Hiện nay B32 được sản xuất bởi Knoll.
[9]
Ghế Barcelona
1929
Thiết kế bởi Mies van der Rohe hợp tác với Lilly Reich. Hiện nay ghế Barcelona vẫn luôn được ưa thích bố trí trong các nội thất đương đại cao cấp. Khởi thủy, ghế Barcelona được thiết kế cho Gian hàng Đức tại Triển lãm Quốc tế năm 1929 ở Barcelona (kiến trúc này là biểu tượng hàng đầu cho trường phái kiến trúc hiện đại). Mies van der Rohe muốn có một chiếc ghế vừa vặn cho nhà vua và nữ hoàng Tây Ban Nha (người được cho là chưa bao giờ ngồi trên ghế). Ghế Barcelona hiện được sản xuất bởi Knoll.
[10]
Ghế Brno
1929-1930
Thiết kế bởi Mies van der Rohe và Lilly Reich cho phòng ngủ chính trong Villa Tugendhat nổi tiếng của ông ở Brno, Cộng hòa Séc. Ghế Brno sử dụng khung là một thanh phẳng (cũng có một phiên bản thanh hình ống). Chiếc ghế là biểu tượng của thiết kế thế kỷ XX, được ca ngợi bởi kiểu dáng gọn gàng, đường nét sạch sẽ và sự chú ý tỉ mỉ đến từng chi tiết. Mặt ngồi và lưng được bọc với nhiều loại vải và da. Hiện được sản xuất bởi Knoll.
(*) De Stijl trong tiếng Hà Lan có nghĩa là “Phong cách”, một phong trào nghệ thuật được thành lập vào năm 1917 tại Hà Lan. Những người theo De Stijl đơn giản hóa bố cục hình ảnh theo chiều dọc và chiều ngang, chỉ sử dụng màu đen, trắng và màu cơ bản. De Stijl cũng là tên của một tạp chí được xuất bản bởi một nhóm nhiều họa sĩ, nhà thiết kế, nhà văn và nhà phê bình người Hà Lan
(**) Ở Việt Nam, bạn có thể tìm xem sản phẩm nguyên gốc của Cassina tại các cửa hàng Eurasia Concept tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh