Trong lịch sử của ngành thiết kế Thụy Điển, kiến trúc sư Josef Frank có một ảnh hưởng rất lớn. Dù ông đã ở tuổi gần năm mươi khi rời nước Áo để sang Thụy Điển, nhập quốc tịch và làm việc cho Công ty thiết kế đồ nội thất Svenskt Tenn(*) suốt quãng đời còn lại của mình, Josef Frank vẫn được coi là một trong những nhà thiết kế đồ nội thất quan trọng nhất mọi thời ở xứ sở của ABBA, IKEA, Volvo… và nhiều thương hiệu nổi tiếng toàn cầu. Đến hôm nay, những sản phẩm do ông thiết kế vẫn rất được ưa thích và có giá trị rất cao.
Ngoài các thiết kế kiến trúc, trong suốt sự nghiệp của mình tại Svenskt Tenn, Josef Frank đã sáng tạo khoảng 200 mẫu in cho vải bọc (sofa, ghế các loại…), thảm và giấy dán tường. Rất nhiều đồ nội thất với mẫu in của ông đã gắn liền với các công trình kiến trúc và nội thất nổi tiếng khắp thế giới. Cho tới nay, đã bảy thập niên sau khi ra đời, đồ nội thất của Svenskt Tenn do Josef Frank thiết kế mẫu vẫn còn được ưa chuộng bởi sự sống động của hình ảnh, phần lớn là từ thiên nhiên như cỏ cây, hoa lá, chim muông… và màu sắc thì ảo diệu, rạng rỡ, thu hút thị giác. Sức sáng tạo mạnh mẽ và luôn tươi mới đối với các sản phẩm nội thất mà Josef Frank có được bởi trong ông cùng lúc hiện diện hai con người: một kiến trúc sư – nhà thiết kế lão luyện và một họa sĩ tài hoa với nhiều tác phẩm hội họa được lưu giữ trong bảo tàng ở Áo và Thụy Điển.
Từ tháng 3 đến tháng 10-2015, Bảo tàng Do Thái tại Stockholm đã tổ chức một triển lãm quy mô lớn về Josef Frank, giới thiệu những sáng tạo bất tử của ông trong lĩnh vực furniture cũng như các mẫu thiết kế vải tuyệt đẹp, mà theo bà Yvonne Jacobsson, Giám đốc bảo tàng thì các sáng tạo này đã “trở thành cổ điển tại Thụy Điển, được tất cả thế hệ mới yêu thích”, và “những thiết kế của Josef Frank có một chất lượng hiện đại phi thời gian”. Cũng tại triển lãm, người xem còn có dịp chiêm ngưỡng một số bức tranh phong cảnh và tranh vẽ từ các công trình kiến trúc do chính ông thiết kế.
Còn tại Bảo tàng MAK ở thủ đô Vienna của nước Áo, từ tháng 12-2015 đến tháng 3-2016 diễn ra triển lãm có tên “Josef Frank: Chống lại thiết kế” (Josef Frank: Against Design), khảo sát quá trình hình thành tư duy mỹ học của một nhà thiết kế lừng danh. Sở dĩ triển lãm có tên như vậy bởi ngay từ thời trẻ, kiến trúc sư Josef Frank đã đặt vấn đề về khuynh hướng thiết kế được “chương trình hóa”, “tiêu chuẩn hóa”, phản ứng với chủ nghĩa công năng khe khắt, triệt để trong kiến trúc và thiết kế nội thất, theo đó sẽ khiến cho tất cả ngôi nhà đều giống nhau, triệt tiêu cá tính. Cũng chính từ đó, ông đề xuất một phong cách thiết kế “thoáng” hơn, nghệ thuật hơn và phát triển khuynh hướng hiện đại trong thiết kế của riêng mình, được xây dựng trên các giá trị cốt lõi là tiện nghi, thân thích (như trong gia đình) và tập trung sắc màu thật phong phú. Ông cổ vũ cho các hình ảnh và màu sắc thiên nhiên trong thiết kế nội thất để chống lại chủ nghĩa công năng máy móc cũng như đem đến cho các không gian, kể cả các căn phòng kín (như các căn hộ chung cư) hơi thở và cảm giác sống thoải mái hơn, thư giãn hơn, tự do hơn.
Một số đồ dùng nội thất do Svenskt Tenn sản xuất được giới thiệu trên Nội Thất số Tết Bính Thân cho thấy những sáng tạo của Josef Frank vẫn mãi tươi trẻ như mùa xuân, sống động và rực rỡ…
(*) Công ty thiết kế nội thất Svenskt Tenn được thành lập năm 1924 tại Stockholm với chủ nhân là Estrid Ericson, người đã mời Josef Frank về làm việc vào năm 1934. Bộ đôi Josef Frank – Estrid Ericson đã cùng nhau sáng tạo nhiều sản phẩm nội thất cho đến hôm nay vẫn được đánh giá cao
- Đông Hà tổng hợp
